Zonder chemie rupsen de baas bij Jansen Paprika
Paprika
Marvin Koot, technisch specialist gewasbescherming bij Biobest Nederland, komt al jaren bij Jansen Paprika. Jansen Paprika, gevestigd in Andijk, teelt op maar liefst 25 hectare rode en gele paprika's. Het bedrijf is lid van Growers United en is Planet Proof gecertificeerd.
Samen met Ron Jansen, mede-eigenaar van Jansen Paprika, is Marvin de uitdaging aangegaan om in het seizoen van 2023 zo min mogelijk chemische gewasbescherming te gebruiken. En met succes. Mede dankzij het gebruik van het PATS-C systeem dat ingezet wordt in de strijd tegen de Turkse mot, een bekende plaag in paprika. De rupsen van deze mot kunnen in dit gewas snel en veel schade aanrichten. De PATS-C oplossing herkent en telt verschillende mottensoorten, en houdt de activiteit en plaagontwikkeling nauwkeurig bij. Op die manier kan er direct geanticipeerd worden op een aanstaande plaag.
Biobest is leverancier van Kwekerij Jansen Paprika
De rups van de Turkse Mot kan veel schade aanrichten in paprika
Ron was begin 2023 erg geïnteresseerd in de oplossingen van PATS, met name PATS-C. In de jaren daarvoor liep het bedrijf regelmatig in de problemen door de Turkse mot. Soms met flinke schades tot gevolg, veroorzaakt door de rupsen. Begin vorig seizoen heeft hij dit systeem opgehangen in een afdeling van 6 hectare. De ervaringen van Ron Jansen zijn erg positief: “Op deze locatie hebben we de rupsen volledig biologisch kunnen bestrijden.
Het PATS-C dashboard laat de vliegactiviteit van de Turkse mot zien
Dus met minder middelengebruik ten opzichte van afgelopen jaren én zonder noemenswaardige gewasschade.” Door het monitoringssysteem kon Ron gedurende het hele seizoen het juiste moment kiezen voor de inzet van Bt (Bacillus thuringiensis), een biologisch middel tegen rupsen. Aan de hand van de grafiek in het PATS-C dashboard zijn drie momenten te zien waarop de activiteit van de adulte motten toenam; half juni, half juli en half augustus. Op die momenten kwamen de adulte motten van buitenaf de kas in gevlogen. Vervolgens is vlak na deze geconstateerde aanwas van de plaag gekozen om een Bt-middel in te zetten. Door deze juiste timing kwamen de rupsen na de ei-fase direct in contact met het middel en konden zich niet ontwikkelen tot motten. De vraat in het gewas was daardoor minimaal. Daarnaast werden nieuwe generaties vroegtijdig de pas afgesneden.
Voor komend seizoen hebben Ron en Marvin wederom het doel om de rupsen zonder chemische bestrijdingsmiddelen de baas te blijven. Met behulp van het PATS-C systeem zal dat weer een appeltje-eitje zijn. En niet alleen de Turkse mot wordt in de gaten gehouden, ook andere mottensoorten ontgaan de 'ogen' van PATS-C niet. Bijvoorbeeld de Duponchelia mot, die bij hoge aantallen ook een probleem kan vormen in de paprikateelt.
PATS-C bij Jansen Paprika BV
Het Westland
Paprika
Samenwerking Royal Brinkman, PATS en Agrobío:
Biologische rupsenbestrijding bij Kwekerij het Westland
Kwekerij het Westland start in januari 2024 met een grootschalige praktijkproef voor biologische bestrijding van rupsen in paprika. Turkse motten en Tuta absoluta zorgen voor flinke economische schade in de paprikateelt. Met het wegvallen van chemische middelen is het belangrijk om de mogelijkheden van biologische bestrijding optimaal te benutten. In de praktijkproef draait het om signalering met het PATS-C motten detectiesysteem in combinatie met het inzetten van de sluipwesp Trichogramma achaeae als biologische oplossing.
In de praktijkproef bij Kwekerij het Westland worden twee afdelingen met elkaar vergeleken. Eén afdeling waar signalering door PATS-C wordt gecombineerd met de inzet van TRICHOcontrol (de sluipwesp Trichogramma achaeae) en een tweede afdeling in combinatie met traditionele gewasbeschermingsmiddelen. Hoe sneller de eerste signalering is van de Turkse Mot én hoe beter de verdeling van TRICHOcontrol is, des te beter en sneller de rupsenbestrijding zal werken.
Digitale dataverzameling
Motten leggen eieren waaruit rupsen ontstaan, die blad- en vruchtschade veroorzaken. Met het wegvallen van chemische middelen is het belangrijk om motten eerder te signaleren. Dit kan met het PATS-C automatische detectiesysteem. Telers hebben motten eerder in beeld en kunnen sneller actie ondernemen, voordat de plaag uit de hand loopt. De techniek bestaat uit de eenvoudige montage van een PATS-C detectiesysteem aan de kaspoot. De detectie vindt ’s nachts plaats, wanneer de motten (nachtvlinders) actief zijn en worden door de camera vastgelegd. Door de koppeling aan een dataregistratietechniek krijgt de teler ’s morgens een overzicht van de aanwezigheid van motten en de ontwikkeling van de plaagdruk, middels duidelijke grafieken in zijn dashboard. Herkenning in een vroegtijdig stadium wordt hierdoor mogelijk, wat cruciaal is om bij de eerste plaagdruk direct in te kunnen grijpen. PATS-C is een automatisch systeem voor signalering van álle soorten motten, denk naast Turkse Mot en Tuta absoluta ook aan Duponchelia, Opogona (bananenmot) en bladrollers. Voordeel is dat de teler hiermee een sneller en efficiënter signaleringssysteem heeft in vergelijking met het gebruik van feromoonvallen of vanglampen. Gebruikers noemen als voordeel bovendien dat ze meer leren over het gedrag van motten (wanneer deze actief zijn) en wat het effect is van een gewasbeschermingsbehandeling op de populatie. Adviseurs kunnen ook op afstand de plaagdruk volgen.
Trichogramma
Een goede biologische oplossing voor rupsenbestrijding was er in het verleden niet. Met de sluipwesp Trichogramma achaeae was het lastig om tot een goede parasitering te komen van de eitjes van de motten. De nieuwe TRICHOcontrol van Agrobío is een productvariant waarvan de poppen zeer snel en gedoseerd uitkomen. Nu is dit 3-14 dagen, waar dit vroeger 10-14 dagen was. Er wordt een parasiterings percentage gerealiseerd van bijna 100%. In combinatie met PATS-C signalering van de allereerste mot en direct starten met Trichogramma zijn de verwachtingen voor deze proef hoog gespannen.
Kwekerij Het Westland in Naaldwijk heeft sinds mei 2023 ervaring opgedaan met PATS-C. Chris Bos: "Met PATS-C signaleerden wij heel goed de aanwezigheid van Turkse motten, terwijl ik op dat moment nog geen adulten in de vallen vond. Deze inzichten helpen mij nog sneller en adequater te reageren op plaagdruk. We hebben afgelopen seizoen al wat geëxperimenteerd met TRICHOcontrol en we hebben gezien dat Trichogramma ook in hoger opgaande gewassen als paprika goede parasitering geeft, maar bij aanvang was de plaagdruk al te hoog. Komend seizoen starten we daarom deze grotere praktijkproef vanaf aanvang van de nieuwe teelt."
Hortipower
Tomaat
De Belgische pruimtomaten kwekerij Hortipower werkt voor het tweede seizoen met het PATS-C systeem. Op het bedrijf worden mottenplagen met 10 systemen automatisch gemeten. Het systeem draagt direct bij aan het IPM programma en maakt deze gebruiker alerter op plagen.
Astrid Sneyders, teelt manager bij Hortipower: “Dit seizoen zijn we in januari gestart met de teelt. Tegelijkertijd zijn we ook gestart met het monitoren van mottenplagen met PATS-C camera's. De eerdere waarneming van tomatenmineermot en Turkse mot is zeker nuttig. Het draagt bij aan ons IPM programma en, afgezien van de wekelijkse scouting die we reeds uitvoeren, maakt het systeem ons ook alerter. We weten nu op welke moment en waar we gerichter naar bijvoorbeeld de Tuta absoluta moeten zoeken, zodat we hotspots direct aan kunnen pakken.”
Rani Mertens, onderzoeker bij Proefcentrum Hoogstraten vult aan: "De tomatenmineermot komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika, maar is vandaag wijdverspreid aanwezig in tomatengewassen in Europa en andere continenten. Dit plaaginsect kan wel 4 tot 6 weken in het gewas aanwezig zijn voordat deze, bijvoorbeeld door gewasschade, opgemerkt wordt. Met PATS-C zijn we nu veel tijdiger op de hoogte van een eerste infestatie. Hierdoor kunnen we nu veel sneller ingrijpen, en de populatie in de vroege ontwikkeling bestrijden en stoppen, voordat het een plaag wordt."
“Dit betekent minder interventies, wat ons spuitrondes en bijbehorende kosten scheelt. Omdat PATS-C elke nacht de plaaginsect activiteit monitort, kunnen we ook het effect van elke interventie op de populatie volgen via het dagelijks bijgewerkte dashboard. Als teeltmanager is PATS-C van onschatbare waarde, omdat we nu minder tijd hoeven te besteden aan scouting en tijdig actie kunnen ondernemen tegen plaaginsecten.”, sluit Astrid af.
Astrid Sneyders, Crop Manager Rani Mertens, Researcher
Hortipower (Tomeco) Research Centre Hoogstraten (PCH)
LG Flowers
Gerbera
‘Met PATS-C zijn actieve motten in het donker goed te monitoren’
Gerberakwekerij LG Flowers in Pijnacker is in maart 2021 gestart met één PATS-C systeem. De uitstekende resultaten met de bestrijding van de Turkse mot hebben begin dit jaar geleid tot een uitbreiding naar vijf systemen. Met PATS-C zijn de plaagmotten al één generatie eerder ‘zichtbaar’ dan de waarnemingen vanuit de gebruikelijke vallen. Door het sneller in beeld hebben van de populatieontwikkeling, is de plaag beter te bestrijden.
In de teelt van gerbera’s is de Turkse mot (Chrysodeixis chalcites) een groot probleem, door het wegvallen van belangrijke gewasbeschermingsmiddelen tegen de rupsen. De rupsen kunnen snel veel schade aanrichten in het gewas en dienen dus goed gemonitord en bestreden te worden. “Tegen Turkse mot zijn geen goede biologische vijanden beschikbaar, die het probleem voor 100% oplossen. En in 2021 hadden we de gewasbeschermingsmiddelen niet.
Momenteel is er wel een betrouwbaar middel op de markt, maar dat kunnen we in het voorjaar en de zomer niet gebruiken in verband met de biologie”, zegt teeltmanager Mike Mulder. Voor de monitoring van de motten worden vanglampen gebruikt, waarin een feromoon is gelegd voor extra aantrekking. Deze combinatie vangt een groot deel van de motten weg. Wekelijks vindt een telling plaats.
Activiteit onder verduisteringsdoek monitoren
De teeltmanager: “De inzet van het PATS-C systeem voor monitoring is super. Je ziet dan wat er onder het verduisteringsdoek gebeurt als dit vanaf het eind van de middag is gesloten. Zodra het donker is, worden de motten actief.” Het eerste jaar met PATS-C heeft hij gebruikt om het systeem te leren kennen en een strategie te bedenken hoe ermee om te gaan. Met de installatie van PATS-C, maart vorig jaar, liep de teeltmanager nog achter de feiten aan, omdat de Turkse mot al volop aanwezig was. “Om deze plaagmot onder controle te krijgen, hebben we tot in het najaar soms twee keer per week met een middel moeten spuiten. We wilden ervoor zorgen dat we in de winter van de plaag af waren. Dat is uiteindelijk gelukt en dit jaar zijn we schoon gestart.”
Camera op cruciale indicatiepunten hangen
De vijf systemen hangen, verdeeld over drie tuinen van in totaal 12,5 hectare, op belangrijke indicatiepunten waar de eerste motten worden verwacht. In de buurt van elke camera hangt ook een vanglamp. Mulder: “Op die cruciale punten in de kas kunnen we de eerste invlieg goed waarnemen. Zodra we dit jaar met behulp van de data uit het PATS-C systeem de eerste mot zagen, zijn we met onze gewasbeschermingsadviseur rond de tafel gaan zitten om de lijn van bestrijding uit te zetten. Door de monitoring zijn we er nu drie weken eerder bij, omdat we goed kunnen voorspellen wanneer de rupsfase er aankomt.
Voor die tijd kunnen we een preventieve bespuiting uitvoeren, zodat de rupsen doodgaan zodra ze de eerste ‘hap’ van een vraat- of contactmiddel nemen.” Als de teeltmanager nu een piekje op de datagrafiek van het PATS-C dashboard ziet, kan hij een bestrijding tegen de rups van Turkse mot uitvoeren door een selectief middel toe te voegen aan de bespuiting.
Financiële schade beperken
“Vorig jaar hebben we toch enorm veel schade van de Turkse mot gehad. Dit jaar hebben we maar een paar rupsen vastgehad. De rupsen die uiteindelijk de schade maken, hebben we vrijwel niet in het gewas gezien. Het is gewoon bizar hoe we met PATS-C de financiële schade ten opzichte van vorig jaar hebben kunnen beperken.” De teeltmanager blijft op deze wijze de scouting en bestrijding van de Turkse mot doen. Hij denkt er zelfs over om in het volgende teeltseizoen nog twee systemen op belangrijke indicatiepunten te hangen. Mulder is bijzonder goed te spreken over de advisering en begeleiding vanuit PATS Indoor Drone Solutions en de informatie over verbeteringen van de tools.
Mike Mulder - Teelt manager
LG Flowers
Ammerlaan TGI
Potplanten
‘Met PATS-C systeem beter inzicht in insectenpopulaties’
Ammerlaan The Green Innovator in Pijnacker is in maart 2021 gestart met twee PATS-C systemen in twee kassen. De monitoring van insecten is zo goed bevallen, dat er in juni in de twee andere afdelingen ook systemen zijn geplaatst.
Bij de handelskwekerij, gespecialiseerd in tropische groene planten, zijn in de teelt op 6,5 hectare zowel nuttige als schadelijke insecten aanwezig. Eventuele schade is vaak lastig te zien, omdat deze zich in iedere plantensoort in een andere hoedanigheid voor kan doen. Het kan dus even duren voordat een ongewenst insect opgemerkt wordt. Insecten dienen goed gemonitord te worden voor een goed functionerend IPM-programma. Het insecten scouten gebeurde eerder alleen met tientallen vangplaten en vanglampen, die iedere week worden gecontroleerd en geteld. Teeltmanager Jan van der Arend vergelijkt deze tellingen tegenwoordig met de data van PATS-C.
Nu al voorbereiden op toekomst
“Stagiaire Bas Krens, die de opleiding HBO Tuinbouw Management volgde, kwam tijdens een stage-opdracht met het voorstel om met PATS-C de insectenpopulaties te monitoren”, zegt de teeltmanager. “We vonden dat een interessant idee om te kijken of het werkt. Vooral omdat er in de tuinbouw steeds minder gewasbeschermingsmiddelen mogen worden toegepast en we als sector in 2030 het gebruik van pesticiden moeten halveren. We moeten dan ook niet wachten, maar ons voorbereiden op de toekomst.”
Reduceren gewasbeschermingsmiddelen
PATS-C geeft inzicht in vliegbewegingen van verscheidene insecten en ook wanneer ze gaan vliegen. Bepaalde insectensoorten vliegen niet voor zonsondergang, maar pas na zonsondergang of na middernacht als het donker is. Van der Arend: “Onze insteek is om de beheersing van plagen vooral met strikte hygiënemaatregelen uit te voeren, met name door het scouten en afvoeren van zwakkere planten. En hoewel we dit jaar meer inzetten op biologisch, zal het nog een flink karwei worden om af en toe chemisch te corrigeren. Dat zal met vallen en opstaan gepaard gaan.
Datagebruik voor bestrijdingsplan
De data van PATS-C worden door meerdere mensen in het bedrijf en de gewasbescherming adviseur bekeken. “Binnen het bedrijf gebruiken we in het overleg met de teelt mensen de data voor een goede timing en juiste plan van aanpak voor de plaagbestrijding en de adviezen die we daarover krijgen. Wij hebben besloten om het PATS-C systeem in al onze afdelingen toe te passen om de gehele kwekerij in beeld te hebben. Omdat wij zien dat het werkt, was dat voor ons de reden om in juni te gaan uitbreiden”, aldus de teeltmanager.
De verdere doorontwikkeling die PATS met de systemen, zowel hardware- als softwarematig doet aan de hand van wat ze in de praktijk waarnemen, vindt de teeltmanager buitengewoon positief.
Jan van der Arend - Teelt Manager
Ammerlaan The Green Innovator
LKP Plants
Sierplanten
LKP Plants in Moerkapelle is met 8 hectare één van de grootste en modernste Bromelia kwekerijen van Nederland. Het bedrijf zet vol in op automatisering en digitalisering, en heeft de laatste jaren dan ook veel geïnvesteerd in automatische teeltsystemen. Daarnaast wordt er sterk gerenoveerd voor de verduurzaming van de kassen. Die verduurzaming vertaalt zich ook naar een al jaren volledig biologische teelt. Hierbij wordt er enkel met natuurlijke vijanden gewerkt tegen verschillende plaaginsecten, waaronder lastige motjes die veel schade kunnen aanrichten.
Eind 2021 is LKP van start gegaan met het PATS-C systeem op één van de tuinen. Met dit systeem hebben Marco Koolhaas, mede-eigenaar, en Bas Krens, teeltspecialist, de monitoring van de plaagmotten geautomatiseerd en gedigitaliseerd. Bas: “Ik loop zelf dagelijks door het gewas, waardoor ik al snel afwijkingen opmerk. Maar voor de plaagontwikkeling van de motjes vertrouw ik nu volledig op het PATS-C systeem. We zijn dan ook gestopt het met het nalopen van de vanglampen, die sowieso al lastig na te lopen zijn door ons teeltsysteem.”
Ook op het gebied van plaag monitoring zet LKP dus vol in op automatisering. Bas en Marco zijn erg tevreden over het PATS-C systeem, en hebben hiermee aan kunnen tonen dat de omschakeling naar een volledig biologische aanpak met natuurlijke vijanden goed uitpakt. Een strategie waaraan ze vast blijven houden, nu het middelenpakket steeds beperkter wordt. PATS-C is daarnaast een mooie aanvulling op de reguliere gewascontroles.
Foto: PATS-C bij de jonge Bromelia's
De biologische strategie van LKP bestaat uit een standaard “nematoden recept” waarbij er intensief wordt gewerkt met twee varianten tegen trips en mottenplagen. De nematoden worden op alle LKP-locaties gebruikt en helpen erg goed bij het drukken van de mottenpopulatie. Een chemische correctie vindt met uitzondering plaats. Zo was dit in 2022 slechts eenmaal nodig om de plaag te minimaliseren. Vervolgens is de plaag bijgehouden met de nematoden.
Figuur: Plaagontwikkeling motten bij LKP Plants gemeten met PATS-C
De succesvolle biologische aanpak waar LKP al jaren mee werkt, blijkt ook goed uit de data vanuit de digitale plaagmonitoring. Hoewel er door het jaar heen in 2022 aanzienlijk wat druk gemeten is, is dit uiteindelijk in de afgelopen winterperiode succesvol geminimaliseerd. Hierdoor ziet de uitgangssituatie in maart van dit jaar (2023) er erg goed uit. De druk in maart dit jaar is zelfs 6x (!) zo laag als de druk van de motjes in de maand maart vorig jaar. Dit seizoen wordt er dan ook een veel minder snelle en steile plaagontwikkeling verwacht.
Na de aanstaande verbouwing van één van de tuinen breidt LKP komende zomer de automatische plaagmonitoring ook uit naar de andere tuinen. Daarnaast kijkt het bedrijf met belangstelling naar de oplossingen van PATS die het bestrijden zelf automatiseren, als ondersteuning van de biologische aanpak.
Marco Koolhaas - Mede-eigenaar
LKP Plants Bromelia specialist
